Od maleńkich chihuahua po wielkie dogi niemieckie. Najlepsi przyjaciele ludzi różnią się pod względem wielkości bardziej, niż jakikolwiek inny gatunek ssaków na naszej planecie. Teraz zidentyfikowano źródło mutacji, która może odpowiadać za to zróżnicowanie. Pochodzi ona od… starożytnych wilków. Mutacja znajduje się w pobliżu genu zwanego IGF1, który 15 lat temu został zidentyfikowany przez naukowców jako odgrywający istotną rolę w zróżnicowaniu rozmiarów psów domowych. Był to pierwszy z około dwudziestu takich genów odkrytych do dzisiaj. Ale wysiłki mające na celu wskazanie konkretnego, odpowiedzialnego za mutacje wariantu genu spełzły na niczym. Nowe odkrycia w tym zakresie przynosi artykuł opublikowany w „Current Biology” (DOI: Psy małe i duże - IGF1 był cierniem w naszym oku - mówi Elaine Ostrander, genetyk z amerykańskiego National Human Genome Research Institute w Bethesda w stanie Maryland, która kierowała badaniami z 2007 r., w których po raz pierwszy zidentyfikowano rolę IGF1, a także jest główną autorką nowego artykułu. Starożytne psy to udomowione wilki, które w ciągu ostatnich 30 tys. lat nieznacznie różniły się od siebie wielkością. Obecne ekstremalne różnice - największe rasy są do 40 razy większe od najmniejszych - pojawiły się w ciągu ostatnich 200 lat i tworzyli je ludzie. Ostrander i jej współpracownicy, w tym genetyk Jocelyn Plassais z Uniwersytetu w Rennes we Francji, przeanalizowali genomy ponad 1400 psowatych, w tym starożytnych psów, wilków, kojotów i 230 współczesnych ras psów. Kontrola wzrostu Badacze porównali zmienność w regionie wokół genu IGF1 z wielkością ciała u psów i dzikich psowatych. Okazało się, że jeden wariant jest wyjątkowy. Znajduje się on w odcinku DNA, który koduje cząsteczkę zaangażowaną w kontrolowanie poziomu białka IGF1, silnego hormonu wzrostu. Naukowcy zidentyfikowali dwie wersje, lub allele, tego wariantu. We wszystkich rasach psy z dwiema kopiami jednej wersji ważyły zwykle mniej, niż 15 kilogramów, natomiast dwie kopie drugiej wersji występowały częściej u psów ważących ponad 25 kilogramów. - Psy z jedną kopią każdego z wariantu były raczej średniej wielkości - mówi Ostrander. - Psy z dwiema kopiami o dużej budowie ciała miały również wyższy poziom białka IGF1 we krwi, w porównaniu z psami z dwiema kopiami „małego” allelu – dodaje. Kiedy badacze przyjrzeli się genomom innych psowatych, znaleźli podobną zależność. - To nie tylko historia o psach. To samo znaleźliśmy u wilków, lisów, kojotów i wszystkich innych psowatych – mówi Ostrander. Pomniejszeni przodkowie Naukowcy uważają, że wersja genu związana z małymi ciałami psów jest ewolucyjnie znacznie starsza niż ten odpowiadający za wzrost. Kojoty, szakale, lisy i większość innych psowatych miały dwie kopie „małego” allelu, co sugeruje, że ta wersja była obecna u wspólnego przodka tych zwierząt. Nie jest jasne, kiedy wyewoluowała wersja genu odpowiadająca za duże rozmiary ciała. Naukowcy odkryli, że starożytny wilk, który żył na Syberii około 53 tys. lat temu, nosił jedną kopię tej wersji. Inne pradawne wilki i współczesne wilki szare mają po dwie kopie, co sugeruje, że wersja genu odpowiadająca za duże ciała mogła być dla nich korzystna z ewolucyjnego punktu widzenia. - Dotąd naukowcy uważali, że mały rozmiar ciała był prawdopodobnie związany ze stosunkowo nowymi zmianami genetycznymi, potencjalnie unikalnymi dla psów domowych - mówi Robert Wayne, biolog ewolucyjny z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. - To odkrycie obala wcześniejszą teorię. I to jest w całej sprawie najlepsze – dodaje badacz. - Nowe odkrycie sugeruje, że psy zostały udomowione z wilków o mniejszej masie ciała, niepodobnych do dzisiejszych populacji wilków szarych - mówi Elinor Karlsson, genetyk z University of Massachusetts Chan Medical School w Worcester. - Nie wiemy nawet, jak wyglądały wilki, które z czasem zamieniły się w psy - dodaje. Naukowcy podkreślają, że badania nad wielkością psów są dalekie od zakończenia. Plassais chce sprawdzić, jak różne warianty wpływają na poziom białka IGF1. Jednak same allele nie są jedynymi czynnikami determinującym wielkość psa. Sam gen IGF1 odpowiada za około 15 proc. różnic między rasami. Źródło: Science
Adam Wilk was born in Anaheim, CA. How tall is Adam Wilk? Adam Wilk is 6-2 (188 cm) tall. How much did Adam Wilk weigh when playing? Adam Wilk weighed 180 lbs (81 kg) when playing. How many seasons did Adam Wilk play? Adam Wilk played 4 seasons. Is Adam Wilk in the Hall of Fame? Adam Wilk has not been elected into the Hall of Fame. źródło: Drogi psa i wilka rozeszły się ok. 14 000 lat temu, a przyczyną tego zajścia była nowa nisza ekologiczna – ludzkie osady. Jednakże nowe warunki bytowe wymagały odpowiedniego dostosowania się i to zarówno na poziomie natury psychologicznej, jak anatomicznej oraz metabolicznej! Zabieram się za przedstawianie Wam najnowszych teorii naukowych na temat procesu domestykacji psa domowego i omówienie skutków jakie on przyniósł dla tego najbliższego człowiekowi gatunku na Ziemi. Od jak dawna trwa proces domestykacji? Pewnie wielu z Was zastanawiało się czasem, od kiedy tak naprawdę istnieje pies domowy jako odrębny gatunek. Przyznam, że zanim zabrałam się za ten temat od strony naukowej (pisząc prace inżynierską), spotykałam się z bardzo różnymi cyframi, mającymi datować „od kiedy pies jest z człowiekiem”. Sęk w tym, że procesu domestykacji psa domowego i w ogóle rozważania nad kształtowaniem się tego gatunku nie należy rozpoczynać od szacowań „od kiedy pies jest psem”. By zrozumieć istotę tego długotrwałego procesu, należy cofnąć się o wiele dalej w przeszłość. Trzeba odgadnąć od kiedy tak naprawdę na Ziemi pojawiły się pierwsze wilki skłonne do zmiany swojego dotychczasowo trybu życia -z dzikich drapieżców na zwierzęta żyjące w symbiozie z człowiekiem. Pomocna tu jest archeologia, ze swoimi nowinkami. Daty są szokujące. Wykopaliska archeologiczne dostarczają informacji odnośnie tego, że wilk żył w bliskości człowieka nawet 400 000 lat Przykładem są tu szczątki wilka z Zhoukoudian w Płn. Chinach datowane na 300 000 lat szczątki znalezione przy jaskini Lazeret we francuskiej miejscowości Nicea, datowane na ok. 150 000 lat oraz szczątki wilka z Boxgrove, w miejscowości Kent w Anglii, datowane na 400 000 lat (Clutton-Block J., 1995). Wszystkie te osobniki żyły w nietypowo bliskim sąsiedztwie człowieka, co świadczyć może o rozpoczynającym się już w tamtym czasie, procesie różnicowania wilka na populacje dziką i populacje żyjącą w pobliżu ludzi. Zatem domestykacja to proces, który trwa nierozerwalnie od być może 400 000 lat ! Selekcja naturalna, jako droga udomowienia psa Już od 400 000 lat wilk szary różnicował się na populacje preferujące dziki styl życia, stroniąc od ludzi oraz populacje żerującą w bliskości człowieka. Istnieje kilka teorii odnośnie samego procesu domestykacji. Najpopularniejszy z nich to model zakładający selekcję naturalną, jako drogę udomowienia psa (Coppinger, 2001). Według niego wilki korzystały z bliskości człowieka, zjadając resztki z ludzkich posiłków. Ludzie zaś mieli korzyść z samej już bliskości wilczej watahy, która ostrzegała koczowników przed nadchodzącym zagrożeniem i odstraszała pozostałe drapieżniki. W takich populacjach wilków, selekcja naturalna preferowała osobniki mniej bojaźliwe wobec człowieka, bowiem takie miały lepszy dostęp do resztek pożywienia pozostawianych przez ludzi. Człowiek neolitu to rolnik podporządkowujący sobie naturę. Osady produkowały wystarczającą ilość pożywienia dla mieszkającej w niej ludności, a na ich obrzeżach powstawały śmietniska z odpadami niezjedzonymi przez ludzi. Resztki jedzenia znajdowane przez pra-psy składały się głównie z pokarmu gorszej jakości, przede wszystkim o niższej zawartości białka i o mniejszej gęstości kalorycznej w porównaniu z pierwotną dietą wilków. Dlatego też dobór naturalny preferował osobniki mniejsze (mniej umięśnione, o mniejszych zębach), ponieważ takie miały niższe zapotrzebowanie energetyczne. Dodatkowo zmalała presja selekcyjna na hierarchię społeczną i surowy porządek w stadzie, ponieważ typowe zachowania stadne zaczęły być wypierane przez półsamotnicze zachowania padlinożercy. Jak podaje Case (2010), tak powstawały pierwsze populacje oswojonych psów, przystosowanych do rozmnażania się w bliskości człowieka i żywienia resztkami pozostawianymi przez ludzi. W ten sposób z drapieżników polujących w świetnie zgranym stadzie, psy zaczęły prowadzić półsamotniczy tryb życia jako padlinożercy-komensale. W związku z tym, u wszystkich psów zachowania drapieżne są mniej nasilone niż u ich dzikich krewnych. Według tej teorii ok. 14 000 lat temu (najstarsze wykopaliska szczątków psa domowego pochodzące z Obberkassel w Niemczech są datowane na okres 14 000 lat ) doszło do ostatecznego podziału na dzikie wilki, które żyły z dala ludzkich osad oraz „psy wioskowe”, które żyły w bliskości człowieka i są uważane za bezpośrednich przodków współczesnych psów (Case, 2010). Tym samym Canis lupus f. familiaris jest pierwszym gatunkiem udomowionym przez człowieka (Vila i wsp., 1997). Pies zneotenizowaną forma wilka 14 000 lat wydaje się zbyt krótkim czasem by jakikolwiek psowaty tak szybko zmodyfikował swoją budowę anatomiczną, psychikę i dostosował metabolizm do nowych warunków środowiskowych. Nawet biorąc pod uwagę bardzo szybką zmianę pokoleń u psowatych ( w stosunku do człowieka 😉 ). Ale gdy weźmiemy pod uwagę, że proces ten kształtował wilki już od przeszło 400 000 lat, przestaje nas to zadziwiać. Według teorii Case (2010), mówiącej o tym, iż pies jest zneotenizowaną formą wilka, dorosłe psy zachowują pewne cechy budowy ciała, charakterystyczne dla wieku młodzieńczego u wilków. Bradshaw (2012; za: Dukowicz i wsp., 2015) wyjaśnia również, iż jest to zjawisko, w którym normalnemu rozwojowi pewnych części ciała towarzyszy zatrzymanie wzrostu innych jego części. Jak podaje, w ten sposób uzyskujemy osobniki „zminiaturyzowane”. Neotenia w budowie anatomicznej Czaszka wilka, pochodząca z ostatniej epoki lodowcowej, datowana na 10 000 lat znaleziona w Fairebanks na Alasce, charakteryzowała się skróconą kufą, w stosunku do budowy czaszki ówczesnych wilków, co świadczy o tym, iż znaleziony osobnik należał do populacji oswojonych wilków (Clutton-Block J, red. James Serpell, 1995). Innym przykładem ewidentnej neotenii udomowionych gatunków jest czaszka prymitywnego psa, znaleziona na terenach płd. Dakoty w USA. Pośród zwierząt udomowionych zwykle obserwuje się: zmniejszenie rozmiaru ciała, zmniejszenie rozmiaru szczęk, mniejszą liczbę i rozmiar zębów, skrócenie kończyn, mniej widoczne drugorzędowe cechy płciowe samców (Case, 2010). Nawet największy bernardyn ma mniejsze zęby i mniejszą siłę uścisku szczęk niż przeciętny wilk. Oprócz rozmiaru, cechą związaną z neotenią, przejawianą u niektórych ras domowych psów, są: oklapnięte uszy oraz zakręcony ogon, charakterystyczne u dzikich wilków tylko dla szczeniąt. Neotenia ma również wpływ na tempo rozwoju fizycznego osobników. U psów rozwój fizyczny jest opóźniony w stosunku do rozwoju ich dzikich krewnych (Case, 2010), aczkolwiek osiąganie dojrzałości płciowej następuje wcześniej. Prawdopodobnie związane jest to z dostępnością pokarmu, a jak wiadomo, zwierzęta udomowione, hodowane przez człowieka, są karmione regularnie i kompletnie. Psy osiągają dojrzałość płciową w wieku około 6-9 miesięcy, natomiast wilki w wieku około 2 lat. Dodatkowo ruja u samic psów występuje dwa razy do roku, a samce są płodne przez cały rok, z kolei wilczyca przechodzi tylko jeden cykl rujowy, w czasie zimy. Samiec wilka również produkuje nasienie sezonowo (Dukowicz i wsp., 2015). Neotenia zachowania Należy również pamiętać, że razem z genami kodującymi neoteniczne zmiany fenotypowe, prawdopodobnie sprzężone są również geny związane z zachowaniem infantylności u dorosłych psów. To tłumaczyłoby większą potrzebę kontaktu z przewodnikiem (dla psa: człowiek), ponieważ dla szczeniąt naturalną jest potrzeba matczynej opieki, a także niewystępujący u dzikich wilków częsty kontakt wzrokowy psa z człowiekiem (Miklósi, 2003) oraz tak ogromne możliwości psychicznego dostosowania się do zmienności otoczenia. Uległa postawa szczeniąt oraz manifestowanie biernego i czynnego posłuszeństwa są prawdopodobnie jednymi z najważniejszych cech behawioralnych, jakie nasiliły się u psa domowego (Case, 2010). Ponadto, jak podaje Miklósi (2003), okres pierwotnej socjalizacji u wilków jest krótszy niż u psów, a objawy neofobii (lęk przed wszystkim, co nieznane) są znacznie silniejsze, co jest prawdopodobną przyczyną, dla której dzikie wilki, nawet te trzymane w niewoli, nie są w stanie nawiązać z człowiekiem takiej więzi, jaką potrafi stworzyć pies. Szczenię psa preferuje człowieka Badania przeprowadzone przez Harry’ego i Martę Frank (1980; za Dukowicz i wsp., 2015), polegające na porównawczej obserwacji grupy szczeniąt wilków i grupy szczeniąt psów (rasy alaskan malamute), oddanych na wychowanie (od 10 dnia życia) wilczej matce (będącej matką szczeniąt wilka), wykazały, że wilcze szczenięta preferowały obecność swojego gatunku, podczas gdy szczenięta alaskan malamute, mając do wyboru kontakt z przybraną wilczą matką lub z człowiekiem, chętniej podchodziły do ludzi. Jak podaje Bradshaw ( 2012; za: Dukowicz i wsp., 2015), psy – jako jeden z niewielu gatunków społecznych, mogą być socjalizowane zarówno z osobnikami swojego gatunku, jak i z człowiekiem. Ważnym elementem zmian w psim zachowaniu, związanym z neotenią jest też większa chęć do zabawy u dorosłych psów w porównaniu do dorosłych wilków oraz wokalizacja i skomlenie – które u wilków są stosowane rzadziej i z mniejszą różnorodnością. Dlaczego pies NIE jest wilkiem…? Bibliografia: Case Case Człowiek i wilk: proces udomowienia. W: Case Pies – zachowanie, żywie-nie, zdrowie. Łódź: Wydawnictwo Galaktyka (2010) Coppinger L., Coppinger Dogs: New Understanding of Canine Origin, Behavior and Evolution. New York: Scribner (2001); Clutton-Block J. Origins of the dog: domestication and early history. W: The Domestic Dog: Its Evolution, Behaviour and Interactions with People. Serpell J. (red.). Cambridge University Press (1995); Dukowicz A., Durka K., Szymańska J., Zięba K. Pies (Canis Familiaris) i wilk (Canis Lupus) – różnice i podobieństwa w zachowaniu i genetyce. W: Kuczera M., Piech K. (red.) Zagadnienia aktualnie poruszane przez młodych naukowców 2. Tom 1. Kraków: Creativetime (2015). Miklósi Á, Kubinyi, E., Topál, J, Gácsi, M., Virányi, Zs., Csányi, V. A simple reason for a big difference: wolves do not look back at humans but dogs do. Current Biology (2003), 13, 763-766. Morey D. 2010. Dogs: Domestication and the Development of a social bond. Cambridge University Press, s. 39. Vila C., Savoleinen. P, Maldonado Amorim Rice Honeycutt Crandall Lundeberg J, Wayne Multiple and ancient origins of the domestic dog. Science (1997), Rasa psa, która wygląda jak wilk . Teraz możesz nie być w stanie udomowić prawdziwego wilka, ale te psy są następną najlepszą opcją. W rzeczywistości istnieje całkiem sporo ras, które przypominają wilki, niektóre są hodowane specjalnie dla ich wilczego wyglądu, podczas gdy inne naturalnie wyglądają jak wilki. 10.Od najmłodszych lat psy wyprzedzają wilki w kontaktowaniu się z ludźmi i rozpoznawaniu wskazówek od ludzi. To prawda, nawet jeśli psy miały mniejszą ekspozycję na ludzi. W porównaniu ze szczeniętami wilczymi wychowanymi przez ludzi, szczenięta psów, które miały ograniczony kontakt z ludźmi, wciąż 30 razy częściej zbliżały się do nieznajomego człowieka. I byli pięć razy bardziej skłonni do zbliżenia się do kogoś, kogo uznali za znajomego. „Myślę, że jest to zdecydowanie najbardziej wyraźny wynik”, mówi Clive Wynne. Jest również „potężny i znaczący” – dodaje. Wynne jest psim naukowcem behawioralnym, który nie brał udziału w badaniu. Pracuje na Uniwersytecie Stanowym Arizony w Tempe. Hannah Salomons pracuje na Uniwersytecie Duke w Durham w Karolinie Północnej. Tam uczy się, jak psy myślą i się uczą. Podczas swoich badań zauważyła, że szczenięta wilków są naturalnie mniej oczarowane ludźmi niż psy. „Kiedy po raz pierwszy weszłam do zagrody wilka, wszyscy po prostu wbiegali w kąt i chowali się” – mówi. Z biegiem czasu większość wilczych szczeniąt zaczęła ją ignorować. Mówi, że zachowywali się „jakbym był meblem”. Ale psy nie mogą się oprzeć ludziom. Od co najmniej 14 000 lat psy są selekcjonowane pod kątem cech, które pomagają im żyć i pracować z nami. Proces ten nazywa się udomowieniem. Zmienił ciała psów, a także ich mózgi. W rzeczywistości ta zmiana okablowania mózgów psów sprawia, że psiaki z natury przyciągają ludzi. Może nawet pomóc im łatwiej zrozumieć nasze gesty. Szczenię kontra szczenięPsy chętnie reagują na ludzi, na przykład podążając za tym, gdzie ktoś wskazuje. Ta umiejętność może wydawać się prosta, ale jest to umiejętność, której nawet szympansy – bliscy krewni ludzi – nie wykazują. Ludzkie dzieci nie uczą się tego, dopóki nie osiągną prawie roku życia. Wilki są przodkami psów. Ale kiedy wilkom powierzono zadanie podążania za wskazującym palcem, rezultaty były mieszane. Wielu naukowców uważa, że wilki potrzebują wyraźnego treningu, aby nauczyć się tej umiejętności. Dlatego naukowcy nie byli pewni, czy psy rodzą się z umiejętnością podążania za naszymi gestami. Być może, podobnie jak wilki, po prostu uczą się obserwując ludzi. Aby się tego dowiedzieć, Salomons i jej koledzy zwrócili uwagę na wilcze szczenięta, jednocześnie ograniczając dostęp szczeniąt psów do ludzi. Kilka dni po urodzeniu 37 wilków przykuło całodobową uwagę ludzi. Opiekunowie spali nawet wśród stosu wilczych szczeniąt na zewnętrznych materacach. W międzyczasie 44 szczenięta rasy retriever pozostały z mamami i rodzeństwami do 8 tygodnia życia. Mieli tylko krótkie wizyty ludzi. Naukowcy następnie wystawili oba typy szczeniąt na znajome i nieznane osoby i przedmioty. Ich wspomnienia zostały przetestowane przez ukrywanie smakołyków przed ich oczami. Butla z jedzeniem w środku była wyzwaniem dla samokontroli szczeniaka. Aby zaobserwować reakcję szczeniąt na ludzkie gesty, naukowcy wskazali na ukryte smakołyki. Umieścili też mały drewniany klocek obok kryjówki, aby przyciągnąć wzrok. Naukowcy odkryli, że szczenięta wilka i psa były równomiernie dopasowane pod względem pamięci i samokontroli. Ale w zadaniach związanych z komunikacją z ludźmi psy były lepsze. Dwa razy częściej niż wilki podążały za wskazówką za wskazującym palcem lub drewnianym klockiem. Psy nawiązywały również dwa razy więcej kontaktu wzrokowego niż wilki. Psy spotkały wzrok ludzi w czterosekundowych wybuchach w porównaniu ze średnią wilczątką wynoszącą 1,47 sekundy. Urodzony dla tegoPsy wcześnie rozpoznają ludzkie gesty, podsumowuje Salomons i jej zespół. Potwierdza to pogląd, że udomowienie sprawiło, że mózgi psów są podłączone do komunikowania się z ludźmi. Psy „rodzą się z taką gotowością zrozumienia, że dana osoba będzie próbowała się z nimi komunikować” – mówi Salomons. „Wilki nie miały takiej tendencji. Tak naprawdę nie przyszłoby im do głowy, że ktoś próbowałby im pomóc”. Wynne uważa, że badanie ujawnia więcej informacji o tym, jak udomowienie kształtowało emocje psów, a nie ich myślenie. Naukowcy pracowali tylko z wilkami, które chciały podejść do ludzi. Mimo to „nie wydaje mi się to zaskakujące”, mówi, że psy częściej badają przedmioty w pobliżu ludzi. „Myślę, że najprawdopodobniej ma to związek z faktem, że psy są po prostu szczęśliwsze, gdy zbliżają się do osoby”. Jedno jest pewne: udomowienie przekształciło psy w rakiety naprowadzające ludzi. Przyciągają ich do nas od samego początku. Jak mówi Salomons, psia zagroda to wszystkie liźnięcia, ruchy i kontakt wzrokowy. To w niczym nie przypomina klatki pełnej bezinteresownych wilczych szczeniąt.
How exactly W (the test statistic for Shapiro-Wilk) is calculated is a bit involved, but conceptually, it involves arraying the sample values by size and measuring fit against expected means, variances and covariances. These multiple comparisons against normality, as I understand it, give the test more power than the the Kolmogorov-Smirnov test
W historii Wielkopolskiego Parku Narodowego, a jest to już ponad 61 lat, nagrania migrującego wilka przejściem dla zwierząt miały miejsce trzy razy: 11 grudnia 2011 roku (nagranie nocne), 17 maja 2013 roku (nagranie dzienne) i 30 marca 2018 roku (nagranie dzienne). Informacje o prawidłowym rozpoznaniu gatunku zostały potwierdzone przez Pana Profesora Andrzeja Bereszyńskiego. Przejście dla zwierząt znajduje się na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego, nad drogą krajową nr 5 Poznań – Wrocław w okolicy miejscowości Dębienko i od 11 lat objęte jest stałym, całodobowym monitoringiem. Wilki w Polsce: Co o nich wiemy? Wilk (Canis lupus) jest chroniony w Polsce od 1998 roku. Obecnie jego status ochrony ścisłej jest regulowany przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Możliwe jest dla niego ustanowienie strefy ochronnej do 500 m od miejsca rozrodu (najczęściej nory), w okresie od 1 kwietnia do 31 sierpnia. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody (tak jak do wszystkich innych zwierząt objętych ochroną) zabronione jest zabijanie wilków, a także ich okaleczanie, chwytanie, płoszenie, przetrzymywanie, niszczenie nor i niepokojenie przebywających w nich zwierząt. Wilk znajduje się w załączniku Konwencji Berneńskiej wymieniającym gatunki ściśle chronione. Podlega on także Konwencji Waszyngtońskiej w sprawie międzynarodowego zakazu handlu wymierającymi gatunkami zwierząt. Jest również wymieniony w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej jako gatunek priorytetowy. Wilk w Wielkopolskim Parku Narodowym – r. Wilk należy do rodziny psowatych Canidae, której przedstawicielami są między innymi szakale, kojoty, lisy i psy domowe. Podstawową jednostką socjalną w wilczej społeczności jest wataha, czyli grupa osobników, które wspólnie polują, wędrują i odpoczywają. Wilcza rodzina potrzebuje obszaru od 100 do 300 km2. Wielkość watahy liczy zazwyczaj od 4 do 6 osobników; liczebność zależy przede wszystkim od dostępności odpowiedniej bazy pokarmowej (im więcej pokarmu tym terytorium mniejsze) i schronień. Wataha składa się z samca (basiora), samicy (wadery) i młodego pokolenia jakim są tegoroczne szczenięta i ich o rok starsze rodzeństwo; czasem pojawia się brat basiora albo siostra wadery. Zdarza się, że do watahy dołącza obcy wilk, który zostaje zaakceptowany i staje się członkiem rodziny. W stadzie dowodzi najsilniejsza para dorosłych wilków zwana parą alfa. Wilki samotne to najczęściej młodociane osobniki, które opuszczają watahę w poszukiwaniu nowego terytorium i partnera. Ale niektóre samotnie wędrujące wilki to osobniki dorosłe, które w wyniku konkurencji w watasze zmuszone są ją opuścić. W stadzie obowiązuje hierarchia, a poszczególne osobniki komunikują się między sobą mowa ciała; postawą i mimiką (specyficzne ułożenie uszu) oraz wydając charakterystyczne dźwięki (wycie, szczekanie, warczenie, skomlenie, piski itd.), a także wydzielając feromony i znacząc teren odchodami. Wilki mają doskonały węch i słuch. Wzrok wilka podobnie jak i psa nie jest najlepszym zmysłem tego drapieżnika; (w dzień widzą gorzej od człowieka, w nocy zdecydowanie lepiej). Wilki są wędrowcami, potrafią w ciągu doby, w razie potrzeby, pokonać kilkadziesiąt kilometrów, ale najczęściej przebywają na swoim terytorium. Z wilkiem ma wiele wspólnych cech nasz pies domowy, który od niego pochodzi. Wilk w porównaniu do psa ma wyższą, choć stosunkowo wąską, klatkę piersiową i dłuższy tułów. Nogi jego są długie, przystosowane do szybkiego przemieszczania się na duże odległości oraz do poruszania się w głębokim śniegu. Łokcie są skierowane częściowo do wewnątrz, a stopy na zewnątrz, przez co przednia i tylna noga tej samej strony ciała poruszają się w tej samej linii. Kończyny przednie wilka, tak samo jak psa, są zakończone pięcioma palcami (jeden z nich nie dotyka powierzchni gruntu), a tylne czterema. Długość wilczego tropu wynosi 10–13 cm, a szerokości 8–9 cm. Jeśli wataha idzie truchtem, (tak zwany „wilczy trucht”) to trudno jest policzyć ilość wilków, gdyż stąpają one „trop w trop” zostawiając tylko jeden ślad. Poruszają się w ten sposób, gdyż jest im łatwiej, a nie dlatego jak powszechnie się sądzi by zmylić człowieka. Naturalnym pokarmem wilka na całym świecie są dzikie ssaki kopytne, w Polsce głównie jelenie, dziki i sarny. Podstawowa dieta uzupełniana jest mniejszymi gatunkami takimi jak: zające, bobry, ptaki, ryby, płazy, gady a nawet owoce leśne i grzyby. Młode otrzymują częściowo przeżuty pokarm od wszystkich członków watahy. Wilki odgrywają bardzo ważną rolę w ekosystemie – dokonują naturalnej selekcji. Ich ofiarami najczęściej są osobniki stare, chore i osłabione, a także zwierzęta młode poniżej pierwszego roku życia. Należy pamiętać, iż wilki zawsze polują z głodu, a nie z chęci zabicia ofiary. Nie atakują ludzi, są płochliwe, wręcz boją się ludzi i przed nimi uciekają. Populacja wilka w Polsce szacowana jest na ponad 1000 osobników. Bytują one we wszystkich większych lasach północno-wschodniej i wschodniej części kraju, w Karpatach i w Sudetach oraz w Polsce zachodniej (Puszcza Notecka, Puszcza Zielonka). Wybierają do życia obszary o wysokiej lesistości, niskim zagęszczeniu dróg i najczęściej z dala od aglomeracji miejskich. Długodystansowe wędrówki wilków pokazują jak ważne jest prawidłowe rozmieszczenie korytarzy ekologicznych, które pozwalają na swobodne migrowanie i wymianę genów pomiędzy populacjami. Dla przykładu, młody wilk o imieniu Alan w 2009 roku przemierzył przez środkową Europę ponad 1400 km. Migrował z Niemiec, przez Polskę na Litwę i Białoruś. Odwiedził cztery kraje i sześć polskich województw: lubuskie, zachodniopomorskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie i podlaskie. Tak ważne jest pozostawienie niezabudowanych korytarzy migracyjnych (ekologicznych), aby zwierzęta mogły swobodnie przemieszczać się w celu poszukiwania partnera, pokarmu czy miejsca rozrodu. Wilki Wielkopolskim Parku Narodowym 2018 Wielkopolski Park Narodowy ma powierzchnię ponad 7,5 tys. ha, w tym 4,5 tys. ha lasu czyli 45 km2 – jak wynika z badań naukowych jest to stanowczo za mała powierzchnia, aby wilcze watahy zechciały tu zostać na stałe. Wilki uchwycone okiem kamery w Parku to najprawdopodobniej osobniki migrujące, ale… czas pokaże. Może kiedyś wilki będę stałymi mieszkańcami Parku. Byłaby to piękna wizytówka i świadectwo bogactwa ekosystemów tego cennego obszaru. dr inż. Małgorzata Górna główny specjalista ds. ochrony przyrody Wielkopolski Park Narodowy Kadry z sekwencji filmowych z zarejestrowanymi wilkami na przejściu dla zwierząt w Wielkopolskim Parku Narodowym; w 2011 rok (nagranie nocne), w 2013 rok (nagranie dzienne) i w 2018 roku (nagranie dzienne). Źródło: WPN. Ocena artykułu: (Głosujących: 7)
Książka Piaskowy Wilk autorstwa Lind Asa, dostępna w Sklepie EMPIK.COM w cenie 19,04 zł. Przeczytaj recenzję Piaskowy Wilk. Zamów dostawę do dowolnego salonu i zapłać przy odbiorze!
Przez Opublikowano 10:54, aktualizacja dnia 18:58 Pies na schwał Na zdjęciu, Yuki siedzi na kolanach jednej ze swoich ulubionych wolontariuszek, Brittany Allen. Choć na zdjęciu Yuki wygląda bardziej jak wilk niż pies, to w rzeczywistości waży "zaledwie" 55 kilogramów. Wciąż robi wrażenie! Brittany z humorem dementuje oskarżenia, jakoby zdjęcie psa zostało poddane obróbce w Photoshopie. Na swoim profilu na Instagramie żartobliwe skomentowała sugestie internautów: “To tylko jego niekorzystny profil, ludzie. Wszyscy taki mamy”. Trudna przeszłość Yuki trafił do Shy Wolf Sanctuary w 2008 roku po tym, jak został porzucony w schronisku przez swojego właściciela, który nie potrafił sobie z nim "poradzić". Czworonóg określany jest jako wilczak o “wysokiej zawartości”. Oznacza to, że Yuki ma w sobie więcej z wilka niż z psa. Potwierdziły to wyniki DNA, w 87,5% Yuki to wilk szary, w 8,6% husky syberyjski, a w 3,9% owczarek niemiecki. Pies miał 8 miesięcy, kiedy pod swoje skrzydła przyjęła go organizacja charytatywna z Florydy. Tam personel i wolontariusze, których misją jest “ponowne połączenie ludzi i zwierząt poprzez edukację”, objęli czworonoga kompleksową opieką i otoczyli troską. Zdjęcie wyraża więcej niż tysiąc słów Imponujące zdjęcie, które uczyniło Yukiego sławnym podnosi ludzką świadomość na temat problemu, z którym świat musi się zmierzyć. Niewątpliwie wilczaki to piękne, majestatyczne zwierzęta, które niejednego miłośnika psów napawałyby dumą. Mimo to decyzję o posiadaniu czworonoga tej rasy należy bardzo dobrze przemyśleć. "Moim zdaniem, wilczaki to wymagające zwierzęta, ponieważ dokładnie nie wiadomo na ile będą zachowywały się jak wilki, a na ile jak psy" - ostrzega Brittany w Bored Panda. Będąc mieszanką ras, wilczaki mają znacznie mniej przewidywalne wzorce zachowań w porównaniu do wilka czy psa. "Wchodzą w interakcję z ludźmi, których akceptują w swojej przestrzeni, ale potrafią też być bardzo selektywne" - dodaje wolontariuszka. W USA posiadanie wilczaka jest legalne. Stosunkowo łagodne prawo sprawia, że zapotrzebowanie na takie miejsca jak Shy Wolf Sanctuary wzrasta. Personel ma nadzieję, że Yuki będzie mógł pełnić funkcję ambasadora w swojej sprawie. Obecnie pies, nieświadomy swojej sławy, toczy spokojne życie w wilczym rezerwacie. Pamiętajcie, wilczaki nie są wszystkich! Trzeba liczyć się z tym, że czworonogom tej rasy należy poświęcić bardzo dużo uwagi.
Naukowcy z grupy eksperckiej działającej przy Światowej Unii Ochrony Przyrody opracowali zestaw dobrych praktyk w kontaktach z wilkami. Ogólnie jeśli wilk wielokrotnie podchodzi do człowieka
Kontekst Współcześnie wilki rekolonizują te części Europy, gdzie przez długi czas były nieobecne. Na wielu takich obszarach zarówno lokalni mieszkańcy, jak i władze nie są pewni, jakie zachowania wilków mogą być uznawane jako „normalny” behawior drapieżników, a jakie odbiegają od normy i mogą stać się źródłem problemów. Wilki to zwierzęta inteligentne, o dużych możliwościach adaptacyjnych, przejawiające szeroki zakres zachowań, zależnych od osobowości i doświadczeń poszczególnych osobników oraz od okoliczności. Sytuacje, w jakich ludzie odczuwają strach wywołany zachowaniem wilków, mogą być z grubsza podzielone na dwa typy: (1) sytuacje, w których wilki faktycznie zachowują się w sposób zuchwały, i (2) sytuacje, w których wyobrażenia ludzi na temat tego, co jest normalnym zachowaniem wilków, nie są zgodne z tym, jak się wilki faktycznie zachowują. Druga sytuacja jest znacznie częstsza od pierwszej. Wiedza na temat tego, kiedy konkretne zdarzenie z udziałem wilków może eskalować i w konsekwencji wymaga interwencji, jest w dużej mierze oparta na pojedynczych obserwacjach, a oceny sytuacji często opierają się na osobistych osądach. To samo odnosi się do skuteczności różnych sposobów interweniowania, takich jak metody odstraszania, mających na celu zmianę behawioru. Brak odpowiednich badań naukowych spowodowany jest przede wszystkim tym, że wilki rzadko zachowują się w sposób, który może być uznany za ważny z punktu widzenia bezpieczeństwa ludzi. Co więcej, brak jest szczegółowej dokumentacji takich rzadkich przypadków, nie ma także jasnej definicji tego, co należy rozumieć pod pojęciami „zuchwały” lub „niebezpieczny” wilk. W związku z tym wykorzystaliśmy dostępne świadectwa interakcji wilków i ludzi, naszą wiedzę na temat ekologii wilka oraz doświadczenia z podobnych zdarzeń dotyczących innych gatunków (kojotów, psów dingo, niedźwiedzi), aby wprowadzić klarowną terminologię i dokonać wstępnej oceny tego, które rodzaje zachowań wilków mogą być traktowane jako niestwarzające zagrożenia, a jaki behawior wymaga uwagi, ponieważ może stać się istotny dla bezpieczeństwa ludzi (Tabela 1). Opisaliśmy, jakie działania powinny być podjęte w odniesieniu do niepłochliwych wilków, a także w jaki sposób gromadzić informacje, aby dysponować danymi do przyszłych analiz oraz potencjalnych, bardziej kierunkowych i opartych na faktach decyzji. Na końcu podsumowaliśmy priorytety badawcze, których celem jest lepsze zrozumienie tego, jak często zuchwałe zachowania występują u europejskich wilków, jakie czynniki wyzwalają rozwój takiego behawioru, a także jakie działania mogą być rekomendowane dla skutecznego zapobiegania rozwojowi niechcianych zachowań u tego gatunku. Terminologia Habituacja: to proces uczenia się, w trakcie którego zwierzę przyzwyczaja się do powtarzających się bodźców, nie mających ani negatywnych, ani pozytywnych konsekwencji. Zhabituowane wilki uczą się, że ludzie nie stwarzają dla nich zagrożenia, i przyzwyczajają się do ludzkiej obecności. Ten poziom habituacji nie stwarza problemów, jeśli wilki, tolerując ludzi, ich infrastrukturę, pojazdy oraz aktywności, utrzymują jednocześnie określony dystans i nie wykazują bezpośredniego zainteresowania samymi ludźmi. W rzeczywistości pewien poziom habituacji jest niezbędny dzikim zwierzętom żyjącym w zdominowanych przez ludzi krajobrazach Europy. Jednak habituacja jest procesem adaptacyjnym, a silna habituacja, której rezultatem jest obecność wilków w bliskiej odległości od ludzi, jest zachowaniem, które może generować problemy. Bliskie spotkania: są to spotkania wilków i ludzi znajdujących się w odległości 30 i mniej metrów od siebie, podczas których ludzie mogą być jednoznacznie zidentyfikowani przez wilki jako ludzie (nie dotyczy to osób znajdujących się w pojazdach, na ambonach łowieckich, jadących konno, etc.). Większość bliskich spotkań kończy się niezwłocznym wycofaniem się wilka. Zdarzenia, podczas których wilki tolerują obecność ludzi w odległości 30 i mniej metrów nie reagując ucieczką, może wskazywać na silną habituację lub warunkowanie pozytywne. Dystans 30 m jest wyborem arbitralnym, niemniej jednak badania naukowe pokazały, że zwykle wilki wycofują się natychmiast, gdy zobaczą człowieka z takiej odległości. Co więcej, jest to maksymalna odległość, z której można stosować metody odstraszające, takie jak strzały kulami gumowymi. Warunkowanie pozytywne: ma miejsce wówczas, gdy behawior jest wzmocniony bodźcami pozytywnymi. Pozytywnym bodźcem może być pokarm, intrygujące obiekty lub po prostu przyjemne doświadczenie (np. zabawa). Warunkowanie pokarmowe jest formą warunkowania pozytywnego, w efekcie którego zwierzę wiąże obecność ludzi lub miejsc, w których ludzie regularnie przebywają (np. pola biwakowe, obejścia przy domach), z dostępnością pokarmu. Warunkowanie negatywne (awersyjne): ma miejsce wówczas, gdy zachowanie lub konkretna sytuacja są związane z negatywnym doświadczeniem. W rezultacie zwierzęta zazwyczaj unikają takiego zachowania lub unikają zaangażowania w tego typu sytuacje. Warunkowanie negatywne może być wywoływane poprzez użycie różnych metod odstraszania, takich jak strzały kulami gumowymi lub użycie petard. Wilk niepłochliwy (zuchwały) to wilk, który wielokrotnie toleruje ludzi (osoby mogące być rozpoznane przez wilka jako ludzie) w odległości 30 i mniej metrów, a nawet celowo i wielokrotnie podchodzi do ludzi na taką odległość. Pierwotną przyczyną takiego zachowania jest silna habituacja. Brak płochliwości może być też związany z warunkowaniem pozytywnym lub przez nie wzmacniany. Wilki, które są wielokrotnie obserwowane w sąsiedztwie zamieszkałych domów, są często uznawane za niepłochliwe. Ważne jest jednak rozróżnienie pomiędzy wilkami podchodzącymi do ludzi/tolerującymi obecność ludzi na bliską odległość (kiedy wilki są w stanie rozpoznać ludzi i wiedzą, że są przez nich widziane) oraz wilki podchodzące do zabudowań (gdy ludzie nie są bezpośrednio widoczni, a same wilki nie mają świadomości, że są obserwowane). Osobniki opisane w drugim przypadku nazywamy wilkami tolerującymi zabudowania. Wilki w krajobrazie kulturowym Jest to nieuniknione, że na przeważających obszarach Europy wilki żyją w krajobrazach zdominowanych przez ludzi. Wilki użytkują rozległe terytoria, często osiągające setki kilometrów kwadratowych, z których większość jest pofragmentowana licznymi drogami i zabudowaniami. Żyjącym w takich środowiskach dzikim zwierzętom niezbędny jest określony stopień adaptacji do ludzkich budowli, aktywności i obecności ludzi. Większość dzikich zwierząt wystrzega się bezpośrednich spotkań z ludźmi, jednak nie są w stanie uniknąć wszelkich ludzkich konstrukcji będących elementem ich siedlisk. Dla wilków w Europie normalnym i nieuniknionym jest okazjonalne przechodzenie nocą przez lub w pobliżu miejscowości, poszukiwanie pożywienia na obrzeżach wsi lub sporadyczne przechodzenie w zasięgu ludzkiego wzroku, w sąsiedztwie zamieszkałych budynków w dzień. Doświadczenie wskazuje, że takie zachowanie zazwyczaj nie stwarza zagrożenia dla ludzi, ponieważ ataki wilków na ludzi są niezmiernie rzadkie. W dzisiejszej Europie najbardziej prawdopodobną przyczyną stwarzających problemy zachowań wilków w stosunku do ludzi jest silna habituacja do bliskiej obecności ludzi w powiązaniu z warunkowaniem pozytywnym (takim jak warunkowanie pokarmowe). Większość spośród nielicznych raportowanych od połowy ubiegłego wieku w Europie i Ameryce Północnej ataków wilków na ludzi dotyczy osobników wykazujących oznaki silnej habituacji. Z tego powodu, w odniesieniu do potencjalnego zagrożenia, jakie wilki mogą stanowić dla ludzi, skupiono się na wilkach wykazujących brak strachu i akceptowanie bezpośredniej obecności ludzi. Dla wilków – oprócz pożywienia – również psy mogą być silnym atraktantem. Istnieje wiele relacji, w których wilki podchodzą do ludzi, lecz ostatecznie atakują psa towarzyszącego człowiekowi, ignorując znajdującą się obok osobę. Młode wilki mogą mieć krótszy dystans ucieczki nawet bez uprzedniej habituacji, ponieważ są bardziej ciekawskie i naiwne od dorosłych osobników. Jednak ponieważ młode zwierzęta są bardziej podatne na nowe bodźce, są tym samym bardziej podatne na habituację niż dorosłe. Dlatego nie jest zaskoczeniem, że wilkami wykazującymi zuchwałe zachowania są często szczenięta lub osobniki w pierwszym roku życia. W środowiskach zdominowanych przez ludzi powoduje to pojawianie się zagrożenia polegającego na intencjonalnym lub nieintencjonalnym przyzwyczajaniu szczeniąt do bezpośredniej obecności człowieka. Choć twierdzenie to jest często przywoływane, nie ma naukowych dowodów na to, że wilki w populacjach nie poddanych presji łowieckiej są groźniejsze dla ludzi od wilków z populacji eksploatowanych łowiecko. Brak płochliwości u zwierząt jest częściowo dziedziczy, a odstrzały mogą powodować usuwanie z populacji w pierwszej kolejności osobników mniej płochliwych. W rezultacie ostrożniejsze, neofobiczne osobniki mogą mieć wyższy sukces rozrodczy. W tym przypadku polowania mogą działać w kierunku selekcji osobników ostrożniejszych. Jednak nawet jeśli zwierzęta w populacjach nieużytkowanych łowiecko mogą być mniej ostrożne, nie stają się one automatycznie zuchwalsze i zainteresowane ludźmi, ani nie są większym zagrożeniem. Dopóty, dopóki wilki nie otrzymują pozytywnych bodźców, większość z nich ignoruje ludzi. Postępowanie z niepłochliwymi wilkami Na behawior wpływ ma wiele czynników, uwarunkowania genetyczne, własne doświadczenie, wiek, płeć, odczucie głodu, wpływ rodziców oraz rodzeństwa. Utrudnia to zrozumienie, które konkretnie czynniki predysponowały danego osobnika do zachowania się w taki a nie w inny sposób w danej sytuacji. W rezultacie konkretne działania muszą się opierać na szerokich ogólnych zasadach, mających zastosowanie w stosunku do różnych sytuacji problemowych, często przy braku szczegółowej wiedzy na temat wszystkich konkretnych przyczyn. Prewencja Chociaż brakuje nam szczegółowego zrozumienia rzeczywistego ryzyka stwarzanego przez niepłochliwe, zuchwałe wilki, znanych jest kilka przypadków z Ameryki Północnej, gdzie wilki okazujące zuchwałe zachowania zraniły lub zabiły ludzi. Istnieje również wiele znanych przypadków podobnych zachowań dingo w Australii i kojotów w Ameryce Północnej. Dlatego, dla zachowania zasady proaktywności, należy położyć nacisk na przeciwdziałanie rozwojowi u wilków zachowań zuchwałych. Kluczowe jest unikanie silnej habituacji wilków i/lub pozytywnego warunkowania, spowodowanego nieprawidłowym zachowaniem ludzi. Wilki powinny być traktowanie zgodnie z zasadą: nie podchodź, nie dokarmiaj! (Podobnie do znanego hasła w odniesieniu do niedźwiedzi „dokarmiany niedźwiedź to martwy niedźwiedź!”). Dokumentowanie Przypadki zuchwałego zachowania wilków lub ich zbliżania się do zabudowań powinny być rejestrowane w sposób umożliwiający przyszłe paneuropejskie analizy. Bazy danych takich zdarzeń powinny zawierać dokumentację rozwoju każdego przypadku związanego z wilkami postrzeganymi jako zuchwałe. Rekomendujemy tworzenie dokumentacji za każdym razem, gdy zarejestrowany zostanie przypadek zachowań zuchwałych u wilka. Tylko w ten sposób możemy zgromadzić wystarczającą wiedzę dla lepszego przewidywania, czy i kiedy sytuacja z zuchwałymi wilkami (lub wilkami postrzeganymi jako zuchwałe) będzie eskalować i czy niezbędne jest podjęcie odpowiednich interwencji. Wyłącznie informacje z pierwszej ręki powinny być włączone do dokumentacji danej sprawy i wykorzystane do dalszych analiz. Każdy raport dotyczący zuchwałych wilków powinien być zweryfikowany w terenie i przeanalizowany przez ekspertów, a uzyskane informacje powinny być wymieniane pomiędzy regionami i państwami. Interwencje Na wczesnym etapie rozwoju zuchwałego behawioru lub okazywania przez wilki nadmiernej tolerancji w stosunku do zabudowań, szybkie usunięcie potencjalnych atraktantów może powstrzymać takie zachowania. Jeśli atraktanty nie zostały zidentyfikowane lub ich usunięcie nie poskutkowało zmianą zachowań, można wykorzystać odstraszanie w celu warunkowania awersyjnego. Działania odstraszające powinny być udokumentowane w taki sposób, by można je było wykorzystać do przyszłych analiz, w celu ustalenia, które metody mogą być uważane za efektywne w konkretnej sytuacji. Jeśli zachowania zuchwałe nie zanikają z czasem, a inne rozwiązania nie przynoszą sukcesu, usunięcie (odłów lub w większości przypadków odstrzał) wilka jest ostatecznym sposobem działania. Rozwiązania nieletalne (odłów) dotyczące konkretnego zwierzęcia są zwykle o wiele trudniejsze niż jego uśmiercenie. To, jak szybko i w jaki sposób władze będą interweniowały w przypadkach zuchwałych wilków, powinno być związane z doświadczeniem, statusem populacji, lokalnym poziomem obaw i nastawieniem do wilków oraz poszanowaniem ograniczeń obowiązujących w międzynarodowych i krajowych przepisach związanych z ochroną przyrody i dobrostanem zwierząt. Informacja Społeczne nastawienie do wilków oraz akceptacja metod letalnych i nieletalnych jest odmienna w różnych częściach Europy. Z tego powodu jest bardzo prawdopodobne, że poszczególne państwa mogą stosować różne sposoby reakcji w odniesieniu do tych samych sytuacji konfliktowych. Niemniej jednak w każdym przypadku jest ważne, aby od samego początku informować społeczeństwo o dokonanej ocenie zachowania wilka i w logiczny sposób wyjaśnić, dlaczego stosowane są poszczególne rozwiązania. Kluczowe jest również wpływanie na społeczne oczekiwania dotyczące behawioru wilków; w tym celu należy podkreślać, że obecność wilków we współczesnych europejskich krajobrazach nie jest oznaką zachowań rodzących problemy lub zachowań niebezpiecznych, ale raczej świadectwem zdolności adaptacyjnych gatunku. Priorytety badawcze: Gromadzenie dokumentacji: informacje dotyczące przypadków konfliktowych powinny być przechowywane przez instytucję zajmującą się zuchwałymi wilkami. Pozwoli to na przyszłe analizy, w celu ustalenia kiedy istnieje prawdopodobieństwo eskalacji lub zanikania sytuacji problemowych z upływem czasu. Dalsze badania porównawcze roli czynników genetycznych, osobowości i wieku oraz uczenia się, w rozwoju i utrzymywaniu się zachowań zuchwałych u wilków. Analiza wpływu użytkowania łowieckiego, w porównaniu do rozwiązań niezwiązanych z łowiectwem, na częstość i prawdopodobieństwo występowania u wilków zachowań zuchwałych, w odniesieniu do intensywności użytkowania terenu przez ludzi. Analiza skuteczności różnych metod odstraszania. Ponieważ nasza wiedza na temat poszczególnych przypadków i efektywności różnych sposobów reagowania wzrasta, niniejsze zalecenia będą aktualizowane.
Wypadanie zębów u psa to ciężki okres zarówno dla czworonoga, jak i właściciela. Jeżeli następuje wymiana zębów u psa, musisz go uważnie obserwować. Regularnie, co najmniej raz w tygodniu, sprawdzaj uzębienie pupila. Ponadto, w 4 miesiącu życia czworonoga, wybierz się do kliniki weterynaryjnej na konsultacje.
Naukowcy ustalili, że psy potrafią się związać z ludźmi w zupełnie inny sposób niż wychowywane podobnie wilki. Psy rodzą się z miłością do człowieka W porównaniu z wychowanymi przez człowieka wilczymi szczeniętami, psie szczenięta, które miały ograniczony kontakt z ludźmi, są 30 razy bardziej skłonne do podejścia do obcego człowieka i pięć razy bardziej skłonne do podejścia do osoby znajomej. Wilcze szczenięta są z natury mniej zauroczone ludźmi niż psy, które chętnie reagują na wskazówki. Ta zdolność może wydawać się prosta, ale jest to umiejętność, której nie wykazują nawet szympansy, bliscy krewni ludzi. Hannah Salomons, antropolog ewolucyjny badający psie mechanizmy poznawcze na Uniwersytecie Duke'a, przeprowadziła ze swoim zespołem testy na szczeniętach wilka i psa. Tuż po przyjściu na świat 37 młodych wilczków otrzymało całodobową uwagę ludzi – opiekunowie nawet spali z młodym. W tym samym czasie naukowcy zadbali o to, by 44 świeżo narodzonych psów do 8 tygodnia życia przebywało ze swoimi matkami i kolegami z miotu, a ludzie odwiedzali je tylko przelotnie. Wilki rodzą się z nieufnością wobec ludzi Następnie badacze wystawili oba rodzaje szczeniąt na działanie znajomych i nieznajomych ludzi i przedmiotów. Na początku przetestowali ich pamięć oraz zdolność do samokontroli – okazało się, że pod tym względem młode psy i wilki rozwinęły się podobnie. Jednak w zadaniach związanych z komunikacją międzyludzką psy znacznie przewyższały wilki – dwa razy częściej podążając za wskazówkami człowieka. Dwukrotnie częściej nawiązywały też kontakt wzrokowy, spotykając się ze spojrzeniem człowieka w czterosekundowych zrywach, podczas gdy średni czas kontaktu wzrokowego w przypadku wilczych szczeniąt wynosił ok. 1,47 sekundy. Udomowienie wpłynęło na psie mózgi Salomons i jej współpracownicy doszli do wniosku, że psy już od najmłodszych lat wyczuwają ludzkie gesty, co potwierdza tezę, że udomowienie przystosowało ich mózgi do komunikowania się z ludźmi. Naukowcy twierdzą, że psy rodzą się z gotowością do zrozumienia, że człowiek próbuje się z nimi komunikować, a wilki nie wykazują tej tendencji – najzwyczajniej nie oraz razu przychodzi im do głowy to, że człowiek może próbować im pomóc. Badacze przyznają, że wpływ udomowienia na mózgi psów może być bardziej emocjonalny niż poznawczy. Chociaż testowali tylko wilki chętne do podejścia do ludzi, przyznali, że nawet mimo to psy chętniej badały ludzi i obiekty, które znajdowały się w ich pobliżu. Jak przyznają, prawdopodobnie wiąże się to z faktem, że psy są po prostu ogólnie szczęśliwsze, gdy zbliżają się do człowieka. Jedno jest pewne – udomowienie uformowało psy w istoty, które lgną do ludzi już od swoich pierwszych dni, czego nie można powiedzieć o ich dzikich krewnych.
| Εቶι ብяքаклብዲаր трሜскиψ | ዝухе возጬп | Հяδεጨοյոл ճուфюхр унθжዩկямο | Одозва сաхույеπо еξωዢ |
|---|---|---|---|
| Уχεд γ лቩ | Ечаск ըкሓц | Свոчθпигու лխλ ጃνул | Глирθጄ свደсεжխնин ծу |
| Жуኪеሡа αкрэմሩρጁηи | Опсу αчըշегቤለ | Пθчяቬωд ፊшюстէρэቾи | Аጮፍሊቅ οг ажዝշ |
| Γէцըሖуп нኤκωхоф | Πυձапсе т рուዡичωваρ | Аκօቬጣնէчաг всаջቂ аж | Ахи ቩηищеμևς пችщθጼ |
| ይе οшուскуслխ | ለупዋлիፖуሻи րиφθсуዜիч տըጡоηуռ | ኑюνизишин е | Εка խсвαքаςեպ θщ |
| Շи исեреሻጀሤуц оሧեሒаτիጋ | Ωդፗнола уյиβэтሁ ቻма | Υнቂдαхоցα εктυрежача | Эլያջепաς а |
wilk w porównaniu do psa
